ቁልፊ ሰሌዳ ቀጠልያ ድዩ ሐምላይ?

**መእተዊ

ቁልፊ ሰሌዳ እንታይ ሕብሪ ክህልዎ ኣለዎ ኢልካ ሓሲብካ ትፈልጥ ዲኻ? እዚ ሕቶ ንእሽቶ ክመስል ይኽእል እዩ፣ ብሓቂ ግን ኣብዚ ጽሑፍ ብዛዕባ ሕብሪ ርድኢት፣ ስነ-ልቦናን ባህላዊ ጽልዋታትን ኣዝዩ ዝዓሞቐ ዘተ ይመርሕ፣ ሓደ ቁልፊ ሰሌዳ ቀጠልያ ወይ ሐምላይ ክኸውን ከም ዘለዎ ዝውስኑ ዝተፈላለዩ ረቛሒታት ክንድህስስ ኢና.

**ሕብሪ ርድኢት

ነዚ ሕቶ ንምምላስ መጀመርያ ሕብርታት ከመይ ጌርና ከም እንርድኦ ክንርዳእ የድልየና. ሕብሪ ርድኢት ከመይ ጌርና ከም እንርድኦ ክንርዳእ የድልየና እዚ ድማ ንመተሓላለፊ ብርሃን፣ ዓይኒን ሓንጎልን ዘጠቓልል ዝተሓላለኸ መስርሕ ምዃኑን ብርሃን ናብ ዓይኒ ምስ ኣተወን ናብ ዝተፈላለየ ሕብርታት ይበታተን ምስ ዝተፈላለዩ ሕብርታት ይበታተና{2}} እዞም ማዕበል እዚኣቶም ምስ ዝተፈላለዩ ዋህዮታት ኣብ ዓይኒ ዘንቀሳቕስ፣ እዚ ድማ ናብ ሓንጎል ዝልእኽን ናይ ስደት ምልክታትን ስደድ ይልእኽን እሞ እቲ ምልክት ይሰድድ እሞ እቲ ምልክት ይሰድድ እሞ ሕብሪ.

ይኹን እምበር፡ ሕብሪ ርድኢት ሓደ ንሓደ ዝኸውን ካርታ ናይ ማዕበል ንውሓት ናብ ሕብሪ ኣይኮነን. ናትና ኣረኣእያ ሕብርታት ብብዙሕ ረቛሒታት ይጽሎ፡ እንተላይ ጽዓት ናይቲ ብርሃን፡ እቲ ሕብሪ ንርእዮ ዘለና ዓውዲ፡ ከምኡ’ውን ውልቃዊ ፍልልያትና ኣብ ሕብሪ ራእይ. ንኣብነት፡ ገለ ሰባት ሕብሪ ዝዓብለለሉን ኣብ መንጎ ዝተወሰኑ ሕብርታት ክፈላለዩ ኣይክእሉን እዮም.

**ስነ-ልቦና ሕብሪ

ሕጂ ናይ ሕብሪ ርድኢት ከመይ ከም ዝሰርሕ ምስ ተረዳእና፡ ኣብ ስነ-ልቦና ሕብሪ ክንኣቱ ንኽእል ኢና. ሕብርታት ሕብርታት ኣብ ስምዒታትናን ባህርያትናን ሓያል ጽልዋ ክህልዎ ይኽእል እዩ. ንኣብነት፡ ቀይሕ መብዛሕትኡ ግዜ ምስ ኒሕን ጸዓትን ዝተኣሳሰር ክኸውን ከሎ፡ ሰማያዊ ምስ ህድኣትን ርግኣትን ዝተኣሳሰር እዩ.

ይኹን እምበር፡ ሳዕቤናት ሕብሪ ኣድማሳዊ ኣይኮነን. ዝተፈላለዩ ባህልታትን ውልቀሰባትን ምስ ዝተፈላለየ ሕብሪ ዝተፈላለየ ምትእስሳር ክህልዎም ይኽእል እዩ. ንኣብነት ኣብ ምዕራባዊ ባህልታት፡ ቀጠልያ መብዛሕትኡ ግዜ ምስ ተፈጥሮን ዕብየትን ዝተኣሳሰር ክኸውን ከሎ፡ ኣብ ገለ ምብራቓዊ ባህልታት ድማ ምስ ቅንኢ ወይ ሕማም ዝተኣሳሰር እዩ.

**ባህላዊ ጽልዋታት

ሓደ ቁልፊ ሰሌዳ ቀጠልያ ወይ ሐምላይ ክኸውን ኣለዎ ዝብል ሕቶ ክምልስ ከሎ ኣብ ግምት ክኣቱ ዘለዎ ኣገዳሲ ረቛሒ፡ ከከምቲ ሰሌዳ ቁልፊ ዝጥቀመሉ ዓውዲ፡ ዝተፈላለዩ ሕብርታት ዝያዳ ዝምጥን ክኸውን ይኽእል. ንኣብነት፡ ኣብ ሞያዊ ምድላው፡ ዝያዳ ዓቃባዊ ሕብሪ ከም ጸሊም ወይ ግራጭ ከም ዝምረጽ፡ ኣብ ፈጠራዊ ወይ ናይ ጸወታ ኵነታት ከም ሓምላይ ወይ ሐምላይ ከም ሐምላይ ዝያዳ ፍሉይ ሕብሪ ክህልዎ ይኽእል እዩ.

ብተመሳሳሊ ዝተፈላለዩ ባህልታት ከከም ባህላዊ ስርሓቶምን ክብርታቶምን ዝተፈላለየ ናይ ሕብሪ ምርጫታት ክህልዎም ይኽእል እዩ. ንኣብነት ኣብ ገለ ባህልታት ኤስያ, ቀይሕ ከም ዕድለኛ ሕብሪ ይቑጸርን መብዛሕትኡ ግዜ ኣብ በዓል ኣጋጣሚታት ከም መርዓን ናይ ሓድሽ ዓመት ጽምብልን ይጥቀመሉ.

**መደምደምታ

ሓደ ቁልፊ ሰሌዳ ቀጠልያ ወይ ሐምላይ ክኸውን ኣለዎ ድዩ ዝብል ሕቶ ክምልስ ከሎ፡ ቀሊል መልሲ የለን. ሕብሪ ርድኢት፡ ስነ-ልቦናን ባህላዊ ጽልዋታትን ኩሎም ኣብ ሓደ ዝተዋህበ ጽሑፍ እንታይ ሕብሪ ከም ዝምጥን ኣብ ምውሳን ተራ ይጻወቱ. ኣብ መወዳእታ፡ ምርጫ ሕብሪ ኣብቲ ዝተሓሰበ ኣጠቓቕማ ናይቲ ቁልፊ ሰሌዳን ምርጫታት ናይቶም ውልቀሰባትን ይምርኮስ{2}}